Sau khi Báo Người tiêu dùng đăng bài “Vận chuyển – Thủ phạm khiến sữa phông chua” trên số 81 ra ngày 6 tháng 10, thông qua hộp thư bạn đọc, Báo Người tiêu dùng có nhận được một số câu hỏi của bạn đọc về một số hiện tượng sữa tươi hiện nay. Chị Mai ở Hà Nội có gửi cho chúng tôi câu hỏi với nội dung như sau: Chị cho biết chị vừa cho con mình uống 1 hộp sữa, khi sử dụng thì sữa vẫn có mùi vị bình thường, nhưng bề mặt lại có lớp váng váng nên chị hơi lo lắng. Vậy nên, chị muốn hỏi vì sao có hiện tượng này và hiện tượng này có ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng hay không?
Về vấn đề này báo cũng đã nhận được khá nhiều thắc mắc, băn khoăn từ phía bạn đọc không chỉ mình chị Mai, bởi vậy chúng tôi đã tìm hiểu vấn đề này từ những chuyên gia bên Viện Dinh dưỡng. Hiện tượng bề mặt lại có lớp váng váng trong khi hộp sữa vẫn có mùi vị bình thường, theo các chuyên gia cho biết đó là hiện tượng sữa tươi tách béo. Đây là hiện tượng thường xảy ra đối với tất cả các sản phẩm được chế biến từ sữa tươi nguyên chất có hàm lượng béo cao và dao động trong khoảng 3,3% – 4,8 %. Tại nhà máy sản xuất, sữa được xử lý qua thiết bị đồng hóa theo 2 cấp (áp suất tương ứng với 2 cấp là 150 bar và 50 bar), tại đây chất béo trong sữa (dạng hình cầu, hay còn gọi là cầu béo) sẽ được xé nhỏ bởi áp suất cao tạo thành những hạt nhỏ phân tán đều trong sữa. Tuy nhiên, do chất béo có tỉ trọng nhỏ hơn so với tỉ trọng của sữa (0.93 g/cm3 so với 1.03 g/cm3) tức là nhẹ hơn nên chất béo luôn có xu hướng tập trung thành hạt béo lớn và nổi lên trên bề mặt sữa một cách tự nhiên. Đặc biệt trong khâu vận chuyển, các tác động bên ngoài – đặc biệt là sự thay đổi về nhiệt độ, ánh sáng, sự thay đổi trạng thái tĩnh-động của sản phẩm sẽ làm sự dao động của sản phẩm “tăng tốc” cho quá trình tách béo diễn ra nhanh hơn và có thể dẫn đến hiện tượng này.
Đây hoàn toàn là việc biến đổi vật lý nên sẽ không ảnh hưởng đến mặt dinh dưỡng và an toàn thực phẩm. Do vậy, hiện tượng tách béo này hoàn toàn không gây ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng, nên chị cứ yên tâm nếu sữa nhà chị uống có hiện tượng váng sữa. Điều quan trọng nhất là chị chọn được nhãn hiệu sữa tươi, sạch, được sản xuất trên hệ thống quản lý hiện đại cùng quy trình sản xuất khép kín để đảm bảo có được những ly sữa tốt nhất.
Trong quy trình sản xuất sữa tiệt trùng đúng quy chuẩn, một mẻ sản xuất trung bình khoảng 10 đến 20 tấn, toàn bộ sữa được chuyển vào một tank lớn, sau đó được rót với tốc độ rót lên tới hàng chục nghìn hộp trong một giờ. Vì thế, nếu trường hợp sữa bị hỏng thì sẽ bị hỏng hàng loạt và sẽ được gạt ra khỏi toàn bộ lô hàng thành phẩm trước khi được đưa ra thị trường. Điều này khẳng định, với các trường hợp hỏng đơn lẻ thì nguyên nhân duy nhất là do việc bảo quản, lưu thông trên thị trường không đúng cách.
Một điều người tiêu dùng cần lưu ý là các sản phẩm tiệt trùng chỉ sử dụng cho 1 lần uống vì khi bao bì đã mở, có nghĩa là sản phẩm đã mất tính tiệt trùng. Trong khi đó, sữa là loại thực phẩm giàu dinh dưỡng với hàm lượng protein, béo cao. Bởi vậy, khi sản phẩm mất tiệt trùng, lập tức vi sinh vật sẽ xâm nhập, biến đổi và đào thải làm thay đổi các thành phần của sữa gây hỏng sữa. Tùy vào loại vi sinh vật mà hình thái gây hỏng sẽ khác nhau (có thể là phồng chua do sinh khí CO2, bị tủa, vón cục do việc sản sinh axit gây tủa protein..). Điều này sẽ xảy ra tương tự khi rót sữa tiệt trùng ra cốc, để ngoài không khí, tùy vào môi trường, điều kiện thời tiết, cốc sữa có thể hỏng sau vài giờ hoặc nửa ngày.
Bởi vậy, khi gặp những hiện tượng váng béo người tiêu dùng có thể yên tâm dùng, nhưng nếu gặp những hiện tượng khác lạ khác hãy liên lạc ngay với nhà sản xuất để được xử lý kịp thời. Chọn lựa đúng sản phẩm chất lượng, không nghe theo những lời bàn luận thiếu căn cứ, cảm tính, cơ học. Ðó chính là người tiêu dùng thông minh. Bạn hãy làm một người tiêu dùng thông minh khi chọn sữa để có được một sức khỏe vàng.
Rât nhiều doanh nghiệp sữa trên thế giới đã tận dụng những chất béo này để sản xuất váng sữa – sản phẩm sữa được nhiều trẻ em yêu thích. Váng sữa là thực phẩm giàu dinh dưỡng, chứa hàm lượng béo cao (khoảng 13-14% với một số loại váng sữa đang có tại thị trường Việt Nam) và các vitamin tan trong dầu. Theo đó, tùy vào hàm lượng béo của váng sữa mà lượng sữa tươi cần để tách béo là khác nhau, ví dụ như 100kg sữa tươi hàm lượng báo 4% thu được khoảng 30kg váng sữa hàm lượng béo 13%. Dựa vào thành phần dinh dưỡng của váng sữa, có thể thấy váng sữa là loại thực phẩm rất phù hợp cho trẻ em, cung cấp lượng chất béo cần thiết cho sự hoat động và phát triển của trẻ.
Hà Thanh